| Naam | : | Tilburgse Dam- en Schaakclub |
| Plaats | : | Tilburg (NB) |
| Opgericht | : | 00.00.1884 |
| Opheffing | : | 17.01.1898 |
| Eerste vermelding | : | 28.01.1886 |
| Laatste vermelding | : | 20.01.1898 |
| Type vereniging | : | Dammen/Schaken |
| Bronnen: | ||
| Kranten | : | 1886, 1887, 1888, 1893, 1894, 1896, 1897, 1898 |
| Anders | : | 1887, 1888, 1893 |
| Opmerking | : | - |
Van de Tilburgsche Dam- en Schaakclub weten we dat deze in 1894 het 10-jarig bestaan vierde en daarom in 1884 opgericht is. Vijf jaar jaar na de eerste en laatste vermelding van Ons Genoegen17. Ook in de jaren na 1894 zijn er berichtjes in de Tilburgsche kranten te vinden. Het laatst wordt de club genoemd in ‘Petit bottin des jouers de dames’ uit 1900 op blz. 24. Dat deze informatie achterhaald is blijkt uit het bericht over de opheffing van de club dat in de Tilburgsche Courant van 20.01.1898 te vinden is. Het is jammer dat de club het loodje legt net voordat het damspel in Rotterdam en Amsterdam vaste voet onder de grond krijgt. Vast staat dat de leden van de Tilburgsche club een elitair gezelschap vormden. Ch. Lommen was in dienst van H. Bruyelle, de grootste meelhandelaar van Tilburg, Léon Bruyelle was groothandelaar in granen. De tekst van het krantenbericht op 27.11.1887 (zie verder) bevestigt het elitair karakter van deze club.
Tilburgse dammers zien wij alleen in het Nationale toernooi Tilburg1886 opduiken, de uitnodiging voor deelname aan Rotterdam1893 nam men niet aan) omdat de prijzen niet belangrijk genoeg geacht werden.
Merkwaardig genoeg komt de club alleen met het damspel in het nieuws, in alle berichten over de club wordt met geen woord over het schaakspel gerept (voorbeeld: verslag van het 10-jarig bestaan).
De club komt voor het eerst in januari 1886 in beeld omdat zij de organisatie van het damkampioenschap van Nederland op zich neemt. Een toernooi dat zeer geslaagd genoemd mag worden. De lokale favoriet L. Boes[1] eindigt op de tweede plaats en voelt zich blijkbaar sterk genoeg om mee te spelen in het WKtoernooi Amiens1886):
Tilburgsche Courant 25.07.1886:
Den 15 Augustus a.s. zal te Amiens (Frankrjk) een internationaal dam-concours worden gegeven. Naar men ons mededeelt heeft de Tilburgsche Dam- en Schaakclub besloten één harer leden af te vaardigen om aan dien wedstrijd deel te nemen, en de keuze zou zijn gevallen op onze vermaarde damliefhebber Louis Boes. Wij wenschen den onvermoeiden “dammer”een schitterend succes toe.
Waarom L. Boes uiteindelijk niet mee speelde zal wel voor altijd in de nevelen der tijd verborgen blijven.De club is actief en stuurt oplossingen in van problemen die in de Katholieke Illustratie geplaatst zijn:
- Katholieke Illustratie, oktober 1887, no. 12 blz. 95, probleem 1
- Katholieke Illustratie, december 1887, no. 20, blz. 159, probleem 3
- Katholieke Illustratie, januari 1888, no. 25, blz. 200, probleem 4
In de diverse Tilburgse kranten vond ik een aantal stukjes waardoor over deze club de meeste documen-tatie bestaat. Gezien het elitaire karakter is de club absoluut geen blauwdruk voor de overige damclubs in de 19e eeuw.
Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche Courant 23.11.1887
Het Nieuws van den Dag 25.11.1887
Tilburgsche Courant 27.11.1887
Laatsleden Zondag 20 November des namiddags ten half 3 ure hield de Tilburgsche dam- en schaakclub op de daartoe versierde bovenzaal van den heer C. de Laat, Heuvel te Tilburg een onderling damconcours. Na een hevige strijd, welke tot circa 8 ure duurde, traden als overwinnaars uit het strijdperk:
In serie A. de Heeren: 1. L. Boes, 2. L. Frenckel en 3. Ch. Lommen
In serie B. de Heeren: 1. A. Bruijninckx, 2. R. Boes en 3. Ch. Marijnen
In serie C. de Heeren: 1. F.H. Ludwig, 2. Jos. van Sprang en 3. A. van Blerk.
Den volgenden dag, Maandag, werd het concours ’s avonds ten 9 ure, in dezelfde versierde zaal, waar ten overvloeds voor de 1e overwinnaars in de 3 series de Heeren L. Boes, A. Bruijninkx en F.H. Ludwig, prachtige met planten en bloemen versierde zetels waren aangebracht, besloten met een heerlijk souper na het welk de fraaie prijzen onder daarop toepassende toespraken aan de overwinnaars werden uitgereikt. Menige heildronk werd er dien avond zoowel door Directie als door leden ter vooruitgang en bloei der Tilburgsche dam- en schaakclub, ingesteld en tot laat in den avond bleef men in de gezelligste stemming bijeen.
Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche Courant 24.11.1890
Zondag 9 November hield de Tilburgsche Dam en Schaakclub haar jaarlijksch Concours. De prijsuitreiking had Zondag jl. plaats. De eerste prijs werd behaald door L. Boes, de tweede door F. Ludwig, de derde door L. W. van Delft, de vierde door A. Bruininkx, de vijfde door H. Briels, de zesde door Joh. Hamers, de zevende door Ch. Marijnen, terwijl nog meer leden een prijs behaalden. Door de regelings-commissie van het Concours werd voor deze gelegenheid een kampioensprijs uitgeloofd bestaande in een prachtig gouden medaille met zilveren dambord en inscriptie. Deze prijs kon alleen gewonnen worden door hem die de meeste punten behaalde zonder daarbij een enkele partij te verliezen. Ook deze prijs werd door het lid L. Boes glansrijk gewonnen, zonder zelfs een remisepartij gemaakt te hebben. De heer H. M. C Mandos, president van het gezelschap reikte den eersten prijs uit; met een kernachtige rede overhandigde hij den Heer L. Boes de eerste prijs en de kampioens medaille, waarbjj hij hem tegelijkertijd uit naam der Directie een prachtige lauwerkrans schonk. Het feest werd besloten met een souper, waarbij menige toast op de prijswinners de regelingscommissie en den bloei van het gezelschap werd uitgebracht.
Tilburgsche Courant 27.08.1893
Provinciale Noordbrabantsche ‘s Hertogenbossche Courant 29 en 30.08.1893
(ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan der Nieuwe Koninklijke Harmonie te Tilburg)
….het programma van de optocht bestaat uit 26 onderdelen: 8. Praalwagen: Sérénade Espagnole, voorgesteld door de Tilburgsche Dam- en Schaakclub. Zeer mooi was deze wagen vervaardig, voorstellende een Spaansche woning, omgeven door een tuin, prachtig en rijk zelfs voorzien van bloemen, waartusschen eenige Spaansche muzikanten. Op het balkon had een schoone dame plaats genomen en stond op den voorgrond een verliefde zanger, die, met zijn gitaaur, een minnezang begeleidde. Ook hier was de juiste type weergegeven, en was alles zzer smaakvol.
Nieuwe Tilburgsche Courant 18.11.1894
Zaterdagavond werd de wedstrijd beslist, uitgeschreven voor de leden dan de Damclub. De heer H. Briels behaalde wederom den kampioensprijs en een gouden medaille. Den 2e prijs, een zilveren medaille, bekwam de heer A. Bruinincks en den 3den prijs de heer J. Vossen.
De Tilburgsche Dam- en Schaakclub viert het 10-jarig bestaan als volgt:Nieuwe Tilburgsche Courant 25.11.1894:
‘Voor de Tilburgsche Dam- en Schaakclub was het jl. Zondag 18 november feest: de club herdacht dien dag haar 10jarig bestaan en besloot haar jaarlijksche onderling concours met een plechtige prijsuitreiking.
Door den president der club, den heer H. Ludwig werd dit feest waarbij alle leden en verschillende donateurs in hun gewoon lokaal aanwezig waren te ongeveer 6 uur ’s namiddags met eene toepasselijke rede geopend. Z.ed schetste in welgekozen bewoordingen op den eerste plaats het doel van dit gezelschap en zette zeer juist uiteen dat het damspel niet is eene kansberekening op het toevallige geluk, maar een edel spel, waarbij alleen beleid en berekening den speler tot overwinning kunnen leiden. Vervolgens bracht spreker hulde aan de oprichters, bijzonder aan den heer Ch. Lommen als eerste president, en die tevens het initiatief tot het formeeren van dit gezelschap genomen had; voorts bekwam de heer H. Mandos, onder wiens presidium de club in bloei toenam, een woord van lof.
De president wees er vervolgens op, dat al heeft de club ook hare donkere dagen gekend en was de belangstelling der leden wel eens minder groot, toch ging de ambitie voor ‘t edele damspel nimmer verloren en thans, vervolgde de redenaar, mag met voeldoening gezegd worden, is de geestdrift voor het damspel groter dan ooit tevoren.
De president besloot zijn toespraak met te zeggen, dat, beter dan woorden kunnen weergeven, het jongst gehouden concours in zijne resultaten heeft bewezen, dat de behaalde overwinning na zulk een ernstigen strijd, een bewijs zijn voor de onverflauwden ijver en vooruitgang der leden en meent hij daaruit met grond de voortdurenden bloei der Tilburgsche Dam- en Schaakckub te mogen voorspellen. Na deze keurige rede, door allen met aandacht aangehoord en met daverend applaus begroet, werd overgegaan tot de prijsuitreiking, welke werd geopend met een huldebetoon aan den voor de tweede- maal onoverwonnen kampioen der Damclub, den heer Henri Briels; hem werd onder vele blijken van sympathie vanwege het gezelschap, een fraaie lauwerkrans met toepasselijke inscriptie vereerd. Het prachtige Kampioenskruis, hetwelk het doelwit van alle leden der club is, bleef in het bezit des heeren Briels, niettegenstaande een oud kampioen, de heer Louis Boes hem met de zege betwistte, maar deze laatste, hoewel een zeer bekwaam damspeler, moest zich ditmaal met een 2de prijs tevreden stellen. Door den president der club waren voor dit concours 3 medailles welwillend beschikbaar gesteld welke werden behaald als volgt:
1e de gouden medaille door de kampioen, den heer H. Briels; 2de de zilveren medaille door den heer A. Bruinings; 3e de verzilverd bronzen medaille door den heer Johan Vossen. De overige leden behaalden als prijs verschillende fraaie kunstvoorwerpen voor dit concours door de club disponibel gesteld. Na de prijsuitreiking vereenigden zich de leden met hunne dames aan een welvoorzienen disch in de aangrenzende smaakvol versierde zaal. Behalve dat menige feestdronk werd gebracht op de gelauwerden kampioen alsmede op den ijverige president der club, ook der feestcommissie werd de lof welke haar ruimschoots toekwam niet onthouden. Voor afwisseling was doeltreffend gezorgd: de gevierde komiker de heer Lucien de Lang, was die avond de gast der Damclub, en bovendien werd het klavier door een verdienstelijk pianist bespeeld. Dat deze feestavond nog lang in de aangename herinnering der leden van de Tilburgsche Dam- en Schaakclub zal blijven voortleven, daarvan zijn wij volle overtuigd.
TILBURG 11 Januari. Bij den wedstrijd door de Tilburgsche Damclub gehouden, bleek dat de heer Henri Briels, wien verleden jaar de hoogste onderscheiding ten deel viel, verslagen was door den heer F.A. Ludwig, president der vereeniging. De kampioensprijs van massief goud was allerfraaist; ook de premieprijs, bestaande in een gouden kruisvormige medaille, door een der Tilburgsche dames aangeboden was schitterend te noemen. De heer Louis Boes verwierf den 1e prijs, bestaande in een gouden medaille, terwijl de heer Briels den 1e prijs van de kunstvoorwerpen ten deel viel.
Tilburgsche Courant 02.02.1896Nieuwe Tilburgsche Courant 02.02.1896
Zondag jl. had de prijsuitrijking plaats van het laatst gehouden jaarlijksch concours der Tilburgsche Dam- en Schaakclub. Het lokaal der club was voor deze gelegenheid met vlaggen, groen en bloemen luisterrijk versierd. In de zaal waren de uit te reiken prijzen smaakvol tentoongesteld. Op het bepaalde uur waren de leden en donateurs nagenoeg allen aanwezig; na door den waarn. voorzitter welkom te zijn geheeten, werd een deputatie benoemd om den kampioen van dit eencours, af te halen.
Na korte oogenblikken verscheen de held van dit feest en werd bij zjjn intreden in de zaal het clublied aangeheven, en de kampioen naar den voor hem versierde zetel gevoerd.
In eene passende toespraak tot de vergaderden gericht door den heer R. Boes, waarn. voorzitter, deed hij speciaal uitkomen dat bij dit concours was gebleken, dat allen bewijs hadden gegeven van vooruitgang in het edele damspel en, wat nimmer was voorgekomen, thans tot aller tevredenheid was geschied nl. dat de heer F. H. Ludwig, de geachte president der club, uit het laatste concours als zegevierend kampioen was te voorschijn getreden.
Het fraaie onderscheidingsteeken, met eene kostbare gouden medaille, dat door de echtgenoote van een der leden beschikbaar was gesteld, werd hem onder luide bijvalsteekenen op de borst gespeld. De donateurs der club hadden deze bijzondere gelegenheid te baat genomen, om hunnen praessis van hunne hoogachting blijk te geven, door het aanbieden van een schoonen lauwerkrans en een prachtigen bloemruiker.
Vervolgens werden aan den heer Louis Boes, als eerste prijs een massief gouden medaille, en aan de overige leden en donateurs, kunstvoorwerpen uitgereikt.
Hierna wachtte allen een smakelijk souper, waarvan het menu werd afgewisseld door toepasselijke toasten.
Eene aangename verrassing werd den kampioen bereid, toen hem bij monde van een der oudste leden, namens het geheele gezelschap een sierlijke lijst werd aangeboden, bevattende de portretten van al de leden en donateurs der club.
De president-kampioen, blijkbaar getroffen door dit bewijs van toegenegenheid, dankte in gevoelvolle woorden en sprak den wensch uit, dat deze lijst het zinnebeeld mocht zijn en blijven van de voortdurende eensgezindheid en vriendschap der Tilburgsohe Dam- en Schaakclub
Na nog eenigen tijd zeer gezellig bijeen te zijn geweest; scheidde men, de overtuiging met zich voerende, dat het edele damspel, hoewel inspanning met zich brengende, aan zijne beoefenaars, ook aangename oogenblikken weet te verschaffen
Venloosche Courant 20.02.1897
Zondag laatstleden werd het jaarlijksch concours gehouden der Tilburgsche Dam- en schaakclub, om het kampioenschap en eenige prijzen. Was de strijd hevig, ook heerschte er een vroolijke en opgewekte toon. Aan het eindspel bleek , dat de heer R. Feijen, de nestor der club, de kampioens-medaille had gewonnen.
Dat deze overwinning slechts na hevig strijden kon plaats hebben, zal een ieder begrijpen, die weet, dat hij daartoe drie leden had te overwinnen, die vroeger reeds het kampioenschap gewonnen hadden. De wedstrijd voor prijzen was verdeeld in drie seriën, waarvan de respectieve overwinnaars waren de heeren L. Boes, A.v.d. Broek en W. Hufkens.
Maandag daaropvolgende waren de leden weder samengekomen om deel te nemen aan een heerlijk souper, waaronder de President, in eene kernachtige rede, hulde bracht aan den reeds bejaarde strijder, die de jongere krachten zoo glansrijk had verslagen, en spelde hem de kampioensmedaille op de borst. Dat de Tilburgsche Dam- en Schaakclub nog steeds de gezelligheid weet te bevorderen is op dit concours weer ten volle bewezen.
……zoo glansrijk had verslagen;; onder Stormachtige toejuichingen spelde hij hem de kampioen-medaille op de borst…… Dat de Tilburgsche Dam- en Schaakclub nog altijd de gezelligheid weet te bevorderen is op dit concours weer ten volle bewezen.
Nieuwe Tilburgsche Courant, 17.11.1897:TILBURG, 17 Nov. 1897. Zondag 14 dezer had op de bovenzaal der N. K. Harmonie het jaarlijksch concours plaats der Tilb. Dam- en Schaakclub, waaraan bijna alle leden deelnamen. De uitslag van den wedstrijd was, dat de heer Henri Briels kampioen werd der Club; dit is reeds de tweede maal dat hij de kampioensmedaille behaalt. De prijzen werden als volgt gewonnen: Serie A. le prijs, Henri Briels, 2e „ H. Ludwig, 3e „ Louis Boes.„ B. 1e„ Johan Vossen. 2e J. Hafkens. 3e Fr. Schoenmakers. 's Maandags daaraanvolgende werden de prijzen, allen bestaande in fraaie kunstvoorwerpen, onder toepasselijke toespraken aan de winners uitgereikt, waarna men 'zich vereenigde aan een smakelijk souper. Menig toast werd gedronken en de geestdrift steeg ten top toen eene pantomime werd uitgevoerd, vervaardigd door het clublid J. V., voorstellende : “Voornaamste perioden uit het bestaan der Damclub”. Deze feestavond mag gerekend worden tot een der schoonste zoolang de club bestaat.
De club lijkt vitaal, het bericht uit de Tilburgsche Courant (en Nieuwe Tilburgsche Courant) van 20.01.1898 komt dan ook als een donderslag bij heldere hemel:De Tilburgsche Dam- en Schaakclub nam in hare buitengewone vergadering van Maandag 17 dezer het besluit tot ontbinding dezer club, zoodat dit voorheen zoo bloeiende gezelschap thans heeft opgehouden te bestaan.
Overzicht kampioenen Tilburgsche Schaak- en Damclub.| Jaar | Kampioen | Overige prijswinnaars | ||
| 1884 | ||||
| 1885 | ||||
| 1886 | ||||
| 1887 | L. Boes | L. Frenckel | Ch. Lommen | |
| 1888 | ||||
| 1889 | ||||
| 1890 | L. Boes | F. Ludwig | L. W. van Delft | A. Bruininkx |
| 1891 | ||||
| 1892 | ||||
| 1893 | H. Briels | |||
| 1894 | H. Briels | A. Bruinings | J. Vossen | |
| 1895 | H. Briels | |||
| 1896 | F.A. Ludwig | L. Boes | H. Briels | |
| 1897 | R. Feijen | L. Boes | A. v.d. Broek | W. Hufkens |
| 1898 | H.Briels | H.Ludwig | L. Boes | |
Uit de verslagen kunnen we opmaken dat men regelmatig in seriën (klassen) speelden. Een 2e plaats in de hoofdgroep kwam niet in aanmerking voor een prijs of vermelding, maar wel de 1ste prijswinnaar in een lagere klasse. De onderlinge van 1887 is op dat punt het best gedocumenteerd. In wint 1897 R. Feijen het kampioenschap en is de wedstrijd om prijzen in 3 seriën verdeeld. Is L. Boes de nr. 2 van de 1ste klasse en winnen A. v.d. Broek en W. Hufkens resp. de 2e en 3e klasse?
Uit de verslagen maken we verder op dat de kampioenswedstrijd op slechts 1 speelavond werd beslist. Hoe vulden men de andere avonden? De kampioenswedstrijden lijken ook te dienen om maar weer een gezellige feestavond te organiseren.
Overzicht publicaties naar aanleiding van het damtoernooi in 1886:
| 1886 | Aankondiging | 28.01.1886 | Tilburgsche Courant |
| Aankondiging | 30.01.1886 | Prov. Noordb. Bossche Crt. | |
| Aankondiging | 31.01.1886 | Algemeen Handelsblad | |
| Aankondiging | 01.02.1886 | Prov. Overijs. Zwolsche Crt. | |
| Aankondiging | 02.02.1886 | De Tijd | |
| Aankondiging | 02.02.1886 | Prov. Drentsche Asser Crt. | |
| Aankondiging | 03.02.1886 | Schiedamsche Courant | |
| Advertentie | 13.02.1886 | Algemeen Handelsblad | |
| Aankondiging | 13.02.1886 | Algemeen Handelsblad | |
| Advertentie | 13.02.1886 | De Tijd | |
| Aankondiging | 13.02.1886 | De Tijd | |
| Advertentie | 12.02.1886 | Prov. Noordb. Bossche Crt. | |
| Advertentie | 14.02.1886 | Tilburgsche Courant | |
| Advertentie | 14.02.1886 | Nieuwe Tilburgsche Courant | |
| Aankondiging | 14.02.1886 | Tilburgsche Courant | |
| Aankondiging | 14.02.1886 | Nieuwe Tilburgsche Courant | |
| Aankondiging | 15.02.1886 | Prov. Overijs. Zwolsche Crt. | |
| Aankondiging | 16.02.1886 | Prov. Noordb. Bossche Crt. | |
| Aankondiging | 27.02.1886 | Nieuwe Tilburgsche Courant | |
| Verslag | 04.03.1886 | Tilburgsche Courant | |
| Verslag | 04.03.1886 | De Tijd | |
| Verslag | 07.03.1886 | Nieuwe Tilburgsche Courant | |
| Verslag | 09.03.1886 | Algemeen Handelsblad | |
| Verslag | 10.03.1886 | Enkhuizer Courant | |
| verslag | 10.03.1886 | Rotterdamsch Nieuwsblad | |
| Verslag | 00.05.1886 | La Gazette du Jeu de Dames |
 Nieuwe Tilbursche Courant 23.11.1890
| [1] | L. Boes – Fabrikant van spuitwater, likeuren en sigaren. |