Damverenigingen in Nederland 1899 / 1906
door Jan de Ruiter
De K.N.D.B. viert in 2011 haar 100-jarig bestaan. Een belangrijke bindende factor binnen de bond is het samen beoefenen van het spel in een vereniging (of: club, gezelschap, genootschap, sociëteit). De oudste ons bekende ‘samenkomst’ dateert uit Amsterdam 1802, het ‘dam-collegie’ van E. van Emden.
In de ontwikkeling van de damvereniging zijn grofweg 6 periodes te benoemen:
| 1 | 19e eeuw | - | geen landelijke organisatie | |||
| 2 | nov 1899/1905 | - | ontwikkeling | |||
| 3 | 1906 | - | actief beleid/twee dambonden vanaf maart 1906 | |||
| 4 | 1907/maart 1911 | - | twee dambonden | |||
| 5 | april 1911/1942 | - | N.D.B. | |||
| 6 | 1945/heden | - | K.N.D.B. |
In dit artikel behandel ik de 2e en 3e periode. Aan het eind van dit artikel vindt u een overzicht van de damverenigingen of ‘gezelschappen’ die in de genoemde periode zijn opgericht.
| Naam | : | Constant | |
| Plaats | : | Rotterdam (zh) | |
| Oprichting | : | 26.08.1899 | informele oprichting |
| 07.10.1899 | formele oprichting |
| Naam | : | Vereenigd Amsterdamsch Damgenootschap (v.a.d.) | |
| Plaats | : | Amsterdam (nh) | |
| Oprichting | : | 25.10.1900 | informele oprichting |
| 13.11.1900 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Schaak- en Damafdeeling der Christelijke Jongelingenvereeniging 'Excelsior' | |
| Plaats | : | Amsterdam (nh) | |
| Oprichting | : | 00.00.1901 | informele oprichting |
| 00.00.1901 | formele oprichting | ||
| Naam | : | (?) Dam- en Schaak | |
| Plaats | : | Waddinxveen (zh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 21.09.1902 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Ons Genoegen | |
| Plaats | : | Edam (nh) | |
| Oprichting | : | 19.10.1902 | informele oprichting |
| 27.10.1902 | formele oprichting | ||
| Naam | : | X1 (?) Schaak- en Damclub Ons Huis Buurt IJ | |
| Plaats | : | Amsterdam (nh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 13.02.1903 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Wormerveersche Damclub | |
| Plaats | : | Wormerveer (nh) | |
| Oprichting | : | 21.02.1904 | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Haarlem | |
| Plaats | : | Haarlem (nh) | |
| Oprichting | : | 13.02.1904 | informele oprichting |
| 27.02.1904 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Schaak- en Damclub Purmerend | |
| Plaats | : | Purmerend (nh) | |
| Oprichting | : | ??.03.1904 | informele oprichting |
| ??.03.1904 | formele oprichting | ||
| Naam | : | X2 (?) | |
| Plaats | : | Hilversum (nh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 13.03.1904 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Militairen Schaak- en Damclub ‘Tarrasch’ | |
| Plaats | : | Hoorn (nh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 20.07.1904 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | X3 (?) | |
| Plaats | : | Groningen (gr) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 05.12.1904 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Oefening Kweekt Kunst | |
| Plaats | : | Rijnsaterwoude (zh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 05.02.1905 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Zijper Damclub | |
| Plaats | : | 't Zand (nh) | |
| Oprichting | : | 25.03.1905 | informele oprichting |
| 06.04.1905 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damvereeniging Amsterdam | |
| Plaats | : | Amsterdam (nh) | |
| Oprichting | : | 07.09.1905 | informele oprichting |
| 12.09.1905 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Dam- en Biljartclub (?) | |
| Plaats | : | Hoogwoud (nh) | |
| Oprichting | : | ??.09.1905 | informele oprichting |
| ??.09.1905 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Eindhovensche Schaak- en Damclub | |
| Plaats | : | Eindhoven (br) | |
| Oprichting | : | ??.12.1905 | |
| 23.12.1905 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Het Noorden | |
| Plaats | : | Groningen (gr) | |
| Oprichting | : | 31.12.1905 | informele oprichting |
| 03.01.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | (?) | |
| Plaats | : | Leeuwarden (fr) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| ??.??.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Damvereeniging Excelsior | |
| Plaats | : | Waddinxveen (zh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 06.01.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | De Vriendschap | |
| Plaats | : | Zaandam (nh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 15.01.1906 | formele oprichting | ||
| formele oprichting |
| Naam | : | Van Vijanden Vrienden (V.V.V.) | |
| Plaats | : | Alkmaar (nh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 19.01.1906 | formele oprichting | ||
Bijzonderheden: Schaak-, damvereniging. In 1913 stopt damafdeling
| Naam | : | Fivelgo | |
| Plaats | : | Appingedam (gr) | |
| Oprichting | : | 20.01.1906 | informele oprichting |
| 20.01.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Schager Damclub | |
| Plaats | : | Schagen (nh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 06.02.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | X4 ? | |
| Plaats | : | Steenwijk (ov) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 10.02.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Utrechts Damgenootschap (u.d.g.) | |
| Plaats | : | Utrecht (ut) | |
| Oprichting | : | 12.02.1906 | informele oprichting |
| 18.02.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Alkmaar | |
| Plaats | : | Alkmaar (nh) | |
| Oprichting | : | 24.02.1906 | informele oprichting |
| ??.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Barsingerhorn | |
| Plaats | : | Barsingerhorn (nh) | |
| Oprichting | : | 25.02.1906 | informele oprichting |
| 25.02.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Sociëteit 'Schaak- en Damgezelschap' | |
| Plaats | : | Leimuiden (zh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 04.03.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Enkhuizer Damclub | |
| Plaats | : | Enkhuizen (nh) | |
| Oprichting | : | 03.03.1906 | informele oprichting |
| 08.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Krommenie | |
| Plaats | : | Krommenie (nh) | |
| Oprichting | : | 04.03.1906 | informele oprichting |
| 15.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Wieringerwaard | |
| Plaats | : | Wieringerwaard (nh) | |
| Oprichting | : | 17.03.1906 | informele oprichting |
| 17.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Woerden | |
| Plaats | : | Woerden (zh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 22.03.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | D.I.O. (door inspanning ontspanning) | |
| Plaats | : | Den Haag (zh) | |
| Oprichting | : | 25.03.1906 | informele oprichting |
| 25.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Wormer | |
| Plaats | : | Wormer (nh) | |
| Oprichting | : | 18.03.1906 | informele oprichting |
| 25.03.1906 | formele oprichting | ||
Bijzonderheden: (eind 1906, bij gebrek aan belangstelling, opgeheven [1])
| Naam | : | Damclub Weesp | |
| Plaats | : | weesp (nh) | |
| Oprichting | : | 26.03.1906 | informele oprichting |
| 26.03.1906 | formele oprichting? | ||
| Naam | : | Aris de Heer | |
| Plaats | : | Midden Beemster (nh) | |
| Oprichting | : | 31.03.1906 | informele oprichting |
| 31.03.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Schaak- en Damclub Westzaan | |
| Plaats | : | westzaan (nh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 23.04.1906 | formele oprichting? | ||
| Naam | : | Damclub Enschede | |
| Plaats | : | Enschede (gl) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 12.07.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | Strijt Sonder Spijt | |
| Plaats | : | Kampen (ov) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 19.08.1906 | formele oprichting | ||
| formele oprichting |
| Naam | : | X5 Schaak- en Damclub | |
| Plaats | : | Hoorn (nh) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| 19.09.1906 | eerste vermelding | ||
| Naam | : | De Koning | |
| Plaats | : | schiedam (zh) | |
| Oprichting | : | informele oprichting | |
| 26.09.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | X6 en X7 (?) en (?) | |
| Plaats | : | Oosterend en Den Burg (nh -texel) | |
| Oprichting | : | ??.??.???? | informele oprichting |
| ??.??.???? | formele oprichting | ||
| Naam | : | Qui perd, Qui gagne | |
| Plaats | : | Amsterdam (nh) | |
| Oprichting | : | ??.11.1906 | informele oprichting |
| ??.11.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | Damclub Winsum | |
| Plaats | : | Winsum (gr) | |
| Oprichting | : | 22.11.1906 | informele oprichting |
| ??.11.1906 | formele oprichting | ||
| Naam | : | (?) Damclub Hoek van Holland | |
| Plaats | : | Hoek van Holland (zh) | |
| Oprichting | : | 07.12.1906 | informele oprichting? |
| 14.12.1906 | formele oprichting? | ||