DE TOERNOOIEN

Periode 1850 t/m 1859

Over de periode
In Groningen wordt eind 1852 de lijn van de voorafgaande jaren weer opgepakt. Niet van harte, in de jaren 1855, 56 en 57 is het nog rustig. Dit patroon is ook in Friesland zichtbaar, maar vanaf 1854 neemt het aantal toernooien daar sterk toe.  Deze periode huisvest ook een toernooi in Drenthe, andere wedstrijden in de 19e eeuw daar zijn nog niet gevonden.   

Zoals eerder gesteld is een verklaring voor het uitblijven van toernooien in Nood-Holland in de periode 1843-1869 niet makkelijk te geven. Op politiek- en economischgebied keert de rust wat terug. Wel zien we het schaakspel dominant worden voor de gegoede burgerij en hoger. Verenigingen worden opgericht, het blad ‘Sissa’ heeft een vaste plaats verworven, buitenlandse schakers bezoeken Nederland (Klaas de Heer speelt mee) en in 1851 organiseert de schaakclub in Nijmegen een groot nationaal toernooi en genereert daarmee behoorlijk wat publiciteit in de dagbladen.  

De kranten die in dit tijdvak verschenen komen uit Amsterdam, Alkmaar, Groningen, Haarlem, Purmerend en Schagen en zijn volledig doorgenomen. Rotterdam is nog niet volledig beschikbaar[1]
De lokale kranten in Groningen zijn nog niet doorgenomen zodat het aantal toernooien wel zal toenemen, en dan spreken we maar niet over de verloren gegane kranten en de wedstrijden die de pers niet haalden.

Over de toernooien[2]
Over de wedstrijdvorm, inleggeld, het materiaal etc. opnieuw geen duidelijk uitsluitsel, hoewel het verslag Termuntenzijl/1853 wel een verwijzing bevat naar het ‘robber-systeem’.  Damborden komen nog steeds voor als prijs en premie, maar gebruiksvoorwerpen en zilver zijn in opmars. De aangewezen periode om te dammen loopt van december t.m. maart. 
In de advertentie[3] zien we steeds het 64-ruiten bord; een aanhef, de plaats, de kastelein, dag en datum, tijdstip aangifte en start van de partij en, een uitzondering daargelaten, de prijs en premie. 
De uitslagen vinden steeds vaker een weg naar de krant en dat geeft informatie over de spelers en plaatsen, zodat we ook verbanden kunnen leggen wie uit welke plaats welke toernooien bezocht en wie tot de top behoorden. Dat de spelers uit vele plaatsen komen bewijst Onderdendam/1853.  De spelers komen uit 11 verschillende dorpen. Gelukkig verlopen de wedstrijden in beste vriendschap en volgens de berichtgeving spelen de meest beroemde dammers mee. 
 

[1] Per 01.09.2018 zijn alle kranten in Delpher/KB en de startpagina krantenhistorisch doorgenomen.
[2] Opnieuw gidsen H. v.d. Nap en G. Doornbos ons door het Groninger damlandschap. Maar wat de één wel vindt, vindt de ander niet, wordt over het hoofd gezien. Zelfs na diverse bezoeken is nog niet alles gevonden. Bij de wedstrijden wordt dit vermeldt. Alleen via KB/Delpher kan uiteindelijk een totaaloverzicht gemaakt worden.
[3] De afbeeldingen zijn niet geweldig van kwaliteit. Afdrukken van een microfiche heeft zijn beperkingen. Na publicatie in Delpher/KB zal dit worden aangepast.

 

Datum : 23.11.1852      
Plaats : Middelstum Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : dambord Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 27.01.1853      
Plaats : Oostwolder-Polder Provincie : Groningen
Winnaar : Dijkhuis, W.G. Deelnemers : 18
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : dambord Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 21.02.1853      
Plaats : Farmsum Provincie : Groningen
Winnaar : Jansen, J.F. Deelnemers : 10
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : dambord Dag : maandag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja

 

Datum : 26.02.1853      
Plaats : Onderderdam Provincie : Groningen
Winnaar : Martens, E.M. Deelnemers : 8
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : match(?)
Prijs : pendule Dag : zaterdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 17.03.1853      
Plaats : Termunterzijl Provincie : Groningen
Winnaar : Jansen, J. Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : match(?)
Prijs : dambord Dag : vrijdag
Advertentie(s) : nee Verslag(en) : ja
 
Datum : 22.03.1853      
Plaats : Middelstum Provincie : Groningen
Winnaar : Esman, B.G. Deelnemers : 13
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : moderateurlamp Dag : dinsdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 26.03.1853      
Plaats : Onderdendam Provincie : Groningen
Winnaar : Kruizinga, T.F. Deelnemers : 16
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : zilveren zaktabaksdoos Dag : zaterdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 29.12.1853      
Plaats : Westerwijtwerd Provincie : Groningen
Winnaar : Huisman, R. Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : - Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 12.01.1854      
Plaats : Noordlaren Provincie : Groningen
Winnaar : Zondag, H. Deelnemers : 17
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : moderateur-lamp Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja

 

Datum : 18.01.1854      
Plaats : Onderdendam Provincie : Groningen
Winnaar : Esman, B. Deelnemers : 12
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : moderateurlamp Dag : woensdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 20.01.1854      
Plaats : Stedum Provincie : Groningen
Winnaar : Dethmers, K. Deelnemers : 11
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond :  
Prijs : dambord Dag : vrijdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 21.01.1854      
Plaats : Usquert Provincie : Groningen
Winnaar : Oosterhuis, E.T. Deelnemers : 12
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : moderateurlamp Dag : zaterdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 00.02.1854      
Plaats : Baflo Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : 12
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : theeservies met schenkblad Dag :  
Advertentie(s) : nee Verslag(en) : ja

 

Datum : 10.02.1854      
Plaats : Farmsum Provincie : Groningen
Winnaar : Huisman, J.D. Deelnemers : 16
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond :  
Prijs : dambord Dag : vrijdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 16.02.1854      
Plaats : Den Andel Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : - Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee

 

Datum : 14.03.1854      
Plaats : Baflo Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : een dozijn best porselein Dag : dinsdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 17.03.1854      
Plaats : Middelstum Provincie : Groningen
Winnaar : Oosterhuis, E.T. Deelnemers : 8
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : briljant fijn azijnstel Dag : vrijdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 01.02.1855      
Plaats : Oostwolder-Polder Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : sigaar- en tabakskistje Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 07.02.1857      
Plaats : Oostwolder-Zijlhuis Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : - Dag : zaterdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 00.00.1858      
Plaats : Spijk Provincie : Groningen
Winnaar : Groenewold, J. Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : - Dag : -
Advertentie(s) : ja(?) Verslag(en) : ja
 
Datum : 15.03.1858      
Plaats : Appingedam Provincie : Groningen
Winnaar : Huisman, J. Deelnemers : 16
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : mahoniehouten dambord Dag : maandag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 15.08.1858      
Plaats : Alkmaar Provincie : Noord-Holland
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : - Codering : lokaal
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : - Dag : maandag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee

 

Datum : 22.12.1858      
Plaats : Spijk Provincie : Groningen
Winnaar : Keijer, J. Deelnemers : 16
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : match
Prijs : zilveren tabaksdoos Dag : woensdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 05.02.1859      
Plaats : Baflo Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : 12 zilveren vorken Dag : zaterdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 24.02.1859      
Plaats : Wehe Provincie : Groningen
Winnaar : onbekend Deelnemers : -
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : moderateurlamp/sigarenkoker Dag : donderdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : nee
 
Datum : 21.12.1859      
Plaats : Spijk Provincie : Groningen
Winnaar : Kuiper, T.E. Deelnemers : 8
Spelers uit regio : 14 Codering : lokaal(?)
Spel(len) : dam Match/rond : -
Prijs : mahoniehouten dambord Dag : woensdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja
 
Datum : 27.12.1859      
Plaats : Garrelsweer Provincie : Groningen
Winnaar : Huisman, J. Deelnemers : 12
Spelers uit regio : 14 Codering : regionaal
Spel(len) : dam Match/rond : match(?)
Prijs : zilveren tabaksdoos Dag : dinsdag
Advertentie(s) : ja Verslag(en) : ja