Van 1e bestuur tot 75-jarig jubileum
Het 1e bestuur
E.J. de Jong | voorzitter | |
H. Paling | secretaris | |
M. de Rooij | penningmeester | |
L. Voorkamp | lid | |
P. van Rhijn | lid |
Oprichting Nationale Dambond
Op zondag, 25 maart 1906 werd in De Karseboom in de Kalverstraat te Amsterdam de eerste bijeenkomst gehouden van afgevaardigden van damverenigingen in ons land tot het oprichten van een dambond.
Door vertegenwoordigers van 11 damverenigingen - onder hen ook een bestuurslid van Excelsior - werd besloten tot de oprichting van “Den Nationalen Dambond”
Mede door de officiële toetreding van Excelsior in december 1906 telt deze Dambond dan 15 verenigingen.
Al in 1907 kwam Excelsior uit in de competitie om het Nederlands kampioenschap. Excelsior uit Waddinxveen behoorde tot de oudste damverenigingen van Nederland, zoals onderstaande opsomming, waarin wij niet beweren compleet te zijn, laat zien:
1899 : Constant - Rotterdam
1900 : Verenigd Amsterdamsch Damgenootschap
1902 : Ons Genoegen - Edam
1904 : Damclub Haarlem
1904 : Damclub Wormerveer
1905 : Zijper Damclub – ’t Zandt
1905 : Het Noorden – Groningen
1906 : Excelsior – Waddinxveen
Tijdelijk een 2e damvereniging
Het is nu haast niet meer voor te stellen, maar in de eerste helft van de 20e eeuw bereikte de verzuiling een hoogtepunt.
In de maatschappij was alle keurig in hokjes verdeeld.
Katholiek, protestant-christelijk en algemeen. Dat gold voor scholen, vakbonden en het kon dan ook niet uitblijven: In de 20’er jaren ontstond er een RK Dambond en in 1922 werd in Waddinxveen de Rooms-Katholieke damvereniging T.O.G. opgericht. Deze bond bleek niet erg sterk en heeft ongeveer 20 jaren bestaan.
Uit overlevering is bekend, dat enkele dammers van Excelsior een aantal jaren bij T.O.G. hebben gespeeld.
Foto ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum 1906 – 1931:

Zittend |
|
Staand | |
1e van links | Arie van Ringelenstein | 1e van links | Jan Uittenbroek |
2e van links | Jacob Appel | 4e van links | Kees Blonk |
3e van links | Willem van Ringelenstein (bestuurslid) | 2e van rechts | Henk Troost |
4e van links | Leen Kramp (bestuurslid) | ||
5e van links | N.P. de Zwart (voorzitter) | ||
2e van rechts | Teun Baan |
Hoe ging het verder
Daar de notulen van de eerste 7 jaren en die uit de periode van 1926 tot 1930 door brand bij de toenmalige secretaris H. Paling zijn verwoest, is uit die eerste decennia weinig bekend.
Van de periode vanaf de oprichting tot en met het seizoen 1912-1913 is alleen bekend, dat A. van Eeuwen in 1911 Excelsior ‘s eerste clubkampioen was.
De clubkampioenen van 1926 tot en met 1930 zijn niet bekend.
In 1945 is er niet gespeeld om het clubkampioenschap.
In de jaren na de oprichting werd gespeeld op de dinsdagavonden in café Kwaak aan de Zuidkade. De aanvang was destijds 19.00 uur.
Tastbaar uit Excelsior ’s verleden en een wel heel kostbaar bezit is een foto van 26 oktober 1912, gemaakt tere van het bezoek van Herman Hoogland, die in 1912 de eerste Nederlandse wereldkampioen werd. Bij het Nederlands kampioenschap 1911 werd Hoogland 2e achter de winnaar J. de Haas.
In Waddinxveen speelde Hoogland een simultaanseance tegen 19 spelers.
De uitslag hiervan is nog bekend; 15 keer winst, 3 remises en 1 keer verlies.
Eerste medaille
De eerste medaille werd in 1907 in Utrecht in de wacht gesleept en 25 december 1908 werd de medaille van Waddinxveen gewonnen.
Aan het toernooi in Utrecht, dat werd gehouden op zondag, 29 september 1907, werd deelgenomen door Excelsior en damverenigingen uit Utrecht en Woerden.
De uitslagen waren:
Excelsior | - | Utrecht | : | 6-12 |
Excelsior | - | Woerden | : | 8-10 |
Utrecht | - | Woerden | : | 8-8 |
Twee fraaie partijen uit dit toernooi zijn nog terug te vinden in “Het Damspel” van oktober 1907. Het gaat hier om wedstrijden van Waddinxveense dammers en wel de partijen van Herman Hoogland sr. tegen oprichter A. van Eeuwen en Herman Hoogland jr. tegen H. Paling.
In april 1909 is “Het Damspel”, het officiële orgaan van de Nationale Dambond geworden. Daarvoor was dit orgaan het clubblad van het Verenigd Amsterdamsch Damgenootschap.
In 1907 staat in “Het Damspel” vermeld, dat twee Waddinxveense dammers, A. van Eeuwen en H. Paling, beiden hun wedstrijd wonnen op zondag, 10 februari 1907 te Bodegraven tegen simultaangever G. van Leeuwen uit Amsterdam.
G. van Leeuwen was hoofdbestuurslid van de Nationale Dambond en beide leden van Excelsior werden speciaal genoemd in verband met hun betrokkenheid bij de oprichting van een damclub in Bodegraven.
Kort daarvoor, 8 januari 1907, werd door F. Benima, een sterke dammer van het Rotterdamse “Constant” in Waddinxveen een simultaan gegeven. Deze speler won 18 partijen, speelde 5 remises en verloor slechts 1. De speelduur was 3,5 uur.
Kampioenschappen
In 1911 werd het eerste (regionaal of provinciaal) kampioenschap behaald.
Tot 1928 kabbelde het verenigingsleven heel kalmpjes voort.
In dat jaar, toen de Olympische Spelen in Amsterdam werden gehouden, sloeg de vlam weer een beetje in de pan, immers de Excelsior-dammers wisten de destijds populaire gongwedstrijden in Alphen aan den Rijn te winnen.
In de jaren 1930-1940 volgden de successen elkaar op. De Waddinxveense dammers werden kampioen van het district Rijnstreek in 1931, 1935, 1936 en 1937. In 1938 werd Excelsior afdelingskampioen. In 1939 en 1940 werd het tweede tiental districtskampioen.
In 1942 en 1956 werd het eerste team weer districtskampioen en in het laatste jaar behaalde het tweede team in haar klasse ook weer de titel.
In 1959 en 1961 werd Excelsior wederom districtskampioen, doch nu van het Goudse Damdistrict. In 1964 werd het 2e team ook weer kampioen.
In de 70-er en 80-er jaren werd het eerste tiental (later achttal) vele malen achtereen kampioen van de 1e klasse van de toenmalige Goudse District Dambond en de latere Dambond Midden - Holland.
Meerdere leden van Excelsior hebben deelgenomen aan toernooien om het persoonlijk kampioenschap van de Goudse District Dambond en daarbij werden goede resultaten behaald.
Het meest opmerkelijk resultaat was het tweevoudig behaald kampioenschap door Kees Kramp, die jarenlang de penningen van Excelsior heeft beheerd. Hij werd districtskampioen en wel in 1948 in de 2e klasse en in 1956 in de 1e klasse.
Nederlands 1e wereldkampioen dammen, Herman Hoogland, bezoekt Excelsior

26 oktober 1912
Herman Hoogland, zittend (3e van links) tussen de bestuurders van Excelsior.
De crisisjaren
Het is de Waddinxveense damclub niet altijd voor de wind gegaan. Er waren meerdere perioden, dat het meestal kerngezonde “oudje” op sterven na dood was.
Ondanks de sportieve successen bracht de werkloosheid tijdens de crisisjaren grote armoe met zich mee. Door de aanhoudende crisis liep het ledenbestand met 50% terug. Menig clublid zag in de 30-er jaren geen kans om het dubbeltje contributie op tafel te leggen. In die tijd had Excelsior veel moeite 10 leden bij elkaar te houden.
Toch bleken er dan altijd weer enkele doordouwers op te staan. Meer dan eens werden collectes ten behoeve van de werklozen gehouden.
Wij, samenstellers, durven hier dan ook te zeggen, dat naast de grote animator tijdens de oprichting – A. van Eeuwen – nog 4 leden van heel veel en van grote betekenis zijn geweest voor de vereniging en een groot aandeel hebben gehad in het jarenlang voortbestaan van Excelsior.
Allereerst de bestuursleden en zakenlieden Teun Baan en Henk Troost, die vele malen in financieel opzicht hebben bijgesprongen. Zonder hun geldelijke steun zou de damclub reeds jaren geleden zijn opgeheven.
Naast hen ook de inzet en vasthoudendheid van Kees Kramp, een man met een enorme liefde voor zijn Excelsior. Tientallen jaren lang was hij penningmeester en tijdelijk tevens voorzitter van Excelsior. Hij was de medeorganisator van de schooldamwedstrijden en was de initiatiefnemer van de jaarlijkse Waddinxveense damdag vanaf 1954. Legendarisch is in dit verband de uitspraak van Kees Kramp: “Ook als we maar met 2 man over blijven, zullen we de club in stand houden”.
Tot nu toe mag 1976, waar het gaat om het ledenaantal, een topjaar worden genoemd. Naast 40 senioren beschikte de club ook nog over 25 jeugdleden.
In een apart hoofdstuk worden de activiteiten en de kwaliteiten van Piet Swart, die bijna 34 jaren voorzitter was, aangehaald.
Contributie
1932 | 15 cent per week | 1957 | 30 cent per week | |||
1933 | 10 cent per week | 1963 | fl. 9,00 per jaar | |||
1944 | 20 cent per week | 1971 | fl. 12,00 per jaar | |||
1946 | 25 cent per week | 1990 | fl. 96,00 per jaar |
Clubbladen
Ruim twee en een half jaar na de oprichting, dus in 1908, was Excelsior reeds in het bezit van een eigen maandschrift, het officieel cluborgaan, genaamd “De Damkunst”. Dit blad was een gezamenlijke uitgave van damverenigingen Constant (Rotterdam), Haarlem, Hoek van Holland, Woerden, Utrecht en Excelsior.
Een erg lang leven als cluborgaan was deze maandelijkse bijdrage niet beschoren. Totaal 7 nummers (108 pagina’s) verschenen in de periode van september 1908 tot en met maart 1909.
Toentertijd bedroeg het abonnement op dit damtijdschrift fl. 2,00 bij vooruitbetaling.
Gert Dankers, voormalig lid en bestuurder van Excelsior, heeft de hele serie weten te achterhalen en is in het bezit van een compleet kopie. Vermeld werd al, dat hierin leuke partijbesprekingen van enkele Waddinxveense dammers staan vermeld, alsmede enkele composities van medeoprichter A. van Eeuwen.
Oorzaak van het kort bestaan van “De Damkunst” is het feit dat door samenvoeging van dit blad en het clubblad van het Verenigd Amsterdamsch Damgenootschap, “Het Damspel”, als het ware als orgaan van de Nationale Dambond is geboren
In de periode van augustus 1980 tot mei 1985 verschenen zeer onregelmatig totaal 10 clubbladen van Excelsior, wederom onder de naam “De Damkunst”.
De redactie hiervan berustte bij Cor Barelds, Jan Both, Gert Dankers en Piet Swart. Van 1993 tot 1996 verzorgden Cor Barelds en Gert Dankers de redactie en uitgave van 10 clubbladen. Bijzondere onderwerpen uit deze laatste serie:
- De 40e Waddinxveense Damdag (Kees Kramp-toernooi), waarin analyse van de partij Anatoli Gantwarg – Teun van de Krol. De jeugdige speler van Excelsior wist de 4-voudig wereldkampioen een remise af te dwingen.
- De Nederlandse titel Sneldammen Junioren voor Teun van de Krol.
- Korte biografie over Baba Sy uit Senegal (postuum wereldkampioen)
- Legpenning gemeente Waddinxveen voor voorzitter P. Swart.
Voorzitters
Voor zover is na te gaan heeft Excelsior in haar tot nu toe 86-jarig bestaan slechts 8 voorzitters gekend. Gedurende 26 jaren heeft A. Blonk als voorzitter Excelsior geleid.
1906 | - | 1930 | : | E.J. de Jong, afwisselend C. Breedijk, J, Vroolijk, A. Blonk Azn. |
1930 | - | 1935 | : | N.P. de Zwart |
1935 | - | 1936 | : | G. Heringa |
1936 | - | 1939 | : | W. van Ringelenstein |
1939 | - | 1965 | : | A. Blonk |
1965 | - | 1969 | : | H. Troost |
1969 | - | 1972 | : | C.H. Kramp |
1972 | - | 2006 | : | P. Swart |
Simultaangevers in Waddinxveen
In de loop der tijden hebben diverse dammers, bijna allemaal internationaal grootmeesters, in Waddinxveen simultaanpartijen gespeeld.
In 1980 speelde Ton Sijbrands een schitterend kloksimultaan tegen de 8 halve finalisten om het juniorenkampioenschap van Nederland en arbiter Gert Dankers.
In 1983 demonstreerde de in Zwitserland wonende Nederlander en Internationaal Meester J.T. (Jan) Cazemier zijn kunnen in Waddinxveen.
In de opsomming van enkele bijzondere simultaans mag zeker het dubbel optreden van Ton Sijbrands in 1986 niet ontbreken. Dit ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan. Naast een simultaan tegen 30 dammers volbracht hij ook nog twee blindpartijen, waarbij Dick Dibbets (Excelsior) en Henk van Klaveren (Damclub Boskoop) zijn tegenspelers waren.
1907 - F. Benima
1912 - H. Hoogland
1938 - B. Springer
1970 - T. Sijbrands
1980 - T. Sijbrands (kloksimultaan)
1983 - J.T. Cazemier uit Zwitserland
1986 - T. Sijbrands (simultaan + 2 blindpartijen)
1988 - H. Wiersma
1988 - Swami Nikhilananda (J. de Ruiter)
Enkele Speellokalen
1906 – 1940
Café-restaurant A. Kwaak, tevens Bondshotel A.N.W.B. en Stationskoffiehuis. Aanlegplaats der Stoomboten. De locatie was gevestigd aan de Zuidkade te Waddinxveen naast de voormalige slagerij De Bas.
1940 – 1960
Van 1940 tot 1960 werd gespeeld in Koffiehuis Centrum, Nesse 45 te Waddinxveen. Dit koffiehuis was de vroegere Sluisjesschool, de eerste school van het Christelijk Nationaal Onderwijs. Het gebouw stond langs de Gouwe naast het sluisje (Schutsluis Huybertsverlaat), eens een nuttige verbinding tussen de Gouwe en de polders en zelfs via de Rotte naar Rotterdam.
1960 – 1992
Van 1960 tot 1992 vonden de dammers hun onderkomen in het Gereformeerd Verenigingsgebouw “Het Trefpunt”, Stationsstraat 18 te Waddinxveen.